Prikkels: meer energie betekent een grotere emmer!

Stel je voor dat je een kop thee gaat zetten. Je schenkt je beker in met theewater en loopt ermee naar je bank om het daar op te kunnen drinken. Grote kans dat je je beker niet tot de rand hebt ingeschonken en ook niet beperkt hebt tot maar een bodempje. Je hebt immers meer aan je thee als je genoeg kan drinken zonder dat het over de rond klotst als je eruit drinkt.

Zo werkt dat ook met prikkels in ons systeem. We moeten geprikkeld worden om een fijn leven te leiden, maar zit ons leven te vol, zoals de beker met thee, dan is de kans groot dat we vastlopen.

In deze blog gaan geven we de basis uitleg over prikkels en de belastbaarheid van ons systeem hierin.

Mentale belastbaarheid gaat om het vermogen van wat een persoon aan kan aan mentale inspanning, stressvolle situatie en bijvoorbeeld prikkels. Als het gaat om het aan kunnen van prikkels is de vergelijking met de emmer snel gemaakt:

De emmer geeft aan hoeveel je brein aan kan aan prikkels. Zoals je hieronder ziet heeft de emmer verschillende niveaus, aangegeven in kleuren. Hierover later meer.

Hoe meer energie des te meer je aan kan!

De emmer wordt overdag gevuld met prikkels. Deze prikkels worden ook weer verwerkt door je brein (in dit voorbeeld het kraantje). Het niveau in de emmer verschilt van dag tot dag. De emmer kan een beetje gevuld zijn (blauw), tot aan de rand vol zijn (rood) of een balans daarbinnen (groen).

Wat geven de kleuren aan?

Groen: de emmer is redelijk gevuld maar laat ruimte over voor meer of minder prikkels.

Wij mensen functioneren het beste als de prikkels zich op het groene niveau begeven. Dit is waar we geprikkeld worden maar niet overprikkeld raken. We zijn verbonden met onszelf en onze omgeving. Wat we doen vraagt niet teveel of te weinig van ons. We hebben prikkels nodig om goed te kunnen functioneren.

Blauw: we mogen geprikkeld worden

We kennen allemaal overprikkeling. Dit betekent dat de emmer vol is en er weinig prikkels meer bij kunnen. Onderprikkeling is echter een aspect wat minder onder de aandacht komt in de maatschappij, maar ons net zo kan beperken in ons dagelijks functioneren als overprikkeling.

Onderprikkeling laat ons zien dat we tot een bepaalde mate geprikkeld moeten worden in ons leven.

Onderprikkeling kan voelen als vermoeidheid en futloos zijn. Net zoals ook overprikkeling kan aanvoelen als vermoeidheid maar dat vaak venijniger aanvoelt, is onderprikkeling vaak een zwaardere vorm van vermoeidheid. Je ervaart weinig impulsen om iets te gaan doen.

Als je onderprikkeld bent mag je jezelf dus meer gaan prikkelen. Dit doe je voornamelijk door prikkels op te zoeken die je meer in verbinding met jezelf brengen. Dans je graag maar doe je dit al een tijd je niet meer? Ga het oppakken! Ben je je passie uit het oog verloren? Zoek het weer op. Je zult merken dat je je weer beter gaat voelen!

Rood: je mag weer ontspannen!

Hoe hoger de prikkels in de emmer komt hoe minder ruimte je ervaart in je systeem. Je raakt hierbij steeds minder uit verbinding met jezelf. Als er minder ruimte is voor nieuwe prikkels en je kraantje hard bezig is alles te verwerken maar dit niet harder gaat dan dat er prikkels bijkomen loop je langzaam (of heel snel) vast.

Je systeem reageert:

• je hartslag gaat omhoog

• je gaat oppervlakkiger ademhalen

• spierspanning verhoogd in je lichaam

• je basisspanning is hoog, je wordt alerter.

Deze vecht- en vluchtmodus zorgt voor een hogere basisspanning in je systeem. Langdurig in deze modus staan betekent dat je vaak hoog in de emmer zit qua prikkels. Het is dan aan te raden hulp te zoeken bij het goed kunnen ontspannen. De Epiphora Methode of bijvoorbeeld yoga kan hierbij helpen.

Systeemfout:

Hoe meer je systeem zich schrap gaat zetten hoe meer prikkels je binnenkrijgt. Dit is een systeemfout, je bent er immers niet bij geholpen. Je komt in een vicieuze cirkel. Als het niet lukt jezelf te reguleren (jezelf in verbinding te krijgen) komen de prikkels tot de rand. Je systeem sluit zich op dat moment af om je te beschermen tegen nog verdere overprikkeling.

• Te lang in overprikkeling zorgt ervoor dat het systeem zich wilt afsluiten van prikkels. Je wilt de gordijnen dichtdoen en onder de dekens kruipen: je zoekt de onderprikkeling op.

De emmer en energie:

Er is een belangrijke vuistregel als het op de emmer aankomt: hoe meer energie je hebt, hoe groter de emmer! Dus ook hoe meer prikkels je aankan.

Een gezonde energiehuishouding is dus een belangrijk fundament voor een goede prikkelverwerking.

Daarnaast kan het zijn dat je, bijvoorbeeld door een klap op je hoofd, gevoeliger bent geworden voor prikkels. Je emmer zit dus automatisch sneller vol: er komen meer prikkels in dat dat je kraantje aan kan.

Als dit gepaard gaat met minder energie hebben heeft dit dus een dubbele negatieve invloed op je gemoedstoestand.

Hoe oefen je invloed uit op je emmer?

Het gaat hierin om twee fundamentele aspecten: energie en een gezond zenuwstelsel.

• bij energie gaat het om een goed slaap- waakritme, balans in activiteiten en goede voeding.

• een gezond zenuwstelsel kan prikkels goed reguleren. Je kan prikkels, zoals licht en geluid, goed aan zonder dat het je beperkt in je dagelijks functioneren.

Voor iedereen geldt het dat bovenstaande aspecten op een andere manier getraind kunnen worden. Als je merkt dat je een disbalans ervaart en snel overprikkeld bent, of dat je je herkent in onderprikkeling, ga dan in gesprek met een vertrouwenspersoon hierover om verandering in gang te zetten!